Tahir Taninha
 |
Behr, dilê mirov de xweşî, tenêtî û bêdengî peyda dike. Lê belê behra ku kal û pîrên ji xerîbîyên de hatin e; dibe goristan. Gora xweyî gundên kavilbuyî; gundên şewitîyî û gundên kilamên qedexekirî diveşêrin. Gava mirov pêncî salên xwe li derekî derbas bike û ji wêderê diveqete û ji çiya bikeve kêleka behrê; wê gavê dil, hiş û rastî dikeve xiyalên xwekuştî de.Gav bi gav herikîna mirovan ji bo bajaran bi xwe re tivrên gundan çêdike. Çiroka ‘Behr’ de Mirad û Sisê gundê xwe li nav behrê de dibînin. Li ser avê bi heta hetayê tu tişt nekare bisekine. Tiştên li ser avê disekine jî, li binî xwe de dihejîne. Bîraninên Mirad jî li ser kêleka behrê de dihejine. Pêşî bîra Sîsê tê bîra Mirad, duv re zewac, duv re xwezahîya gund, duv re xweşikbûna gund, duv re kolanên gund, duv re xanîyên gund…
Keştî di nav çavê Mirad de cihana jiyana wî ya berê diêne. Bi dengekî bilind, bi pêlên behrê ve…Mirad, êdî nasekîne û bang dike Sîsê:
“Hermet…Hermet!... Rabe serxwe, rabe. Xwedê daxwaza me qebûlkir…Eve gundê me. Rabe ser xwe em herîn..De zû.” *
Sîsê, şaş dimêne û dibêje:
“Gundê çi halê çi heyran? Ka gundê me? Tu dîsa çi dibêjî…An dîsa min dixapînî…” *
Di nav hişê Mirad de xapandin mêj ve ye Sîsê! Destê mêrê xwe bigre û here…
Lê Sisê kuve biçe? Li ber gundê xwe ve û li ber daweta xwe ve û li ber lawînhîya Mirad ve biçe gelo?
Mirad bersiva Sisê dide û dibêje:
“Na…na! Hermet ez xewnan nabînîm. De ka destê xwe bide min em herin.. Em ecele bikin..De zû em dereng nemînîn..” *
Sîsê destê Mirad digire û li ber xanîyê xwe ve diçe. Li ber şevê bûkaniya xwe ve diherike û li ber pêlên zaroktîya xwe ve dimeşe û difetise.
Ez ê niha li ser çiroka ‘Ode’ bisekinim. Ode ji çar diwaran pêktê. Derî ji mirovên bindest û mihaciran re carnan azadî diêne, carnan bêkesî diêne, carnan jî agir diêne. Demsala zivistan li gel êş û elem ji mirovên penaber û bindestan re zilmekî bêhempa diêne. Romantîzm maye berhemên Hugo de, vir odeyekî qulfkirîye. Sarbuna mihaciran, xetîmandinek ji hêvîyê re diêne. Hêvî têra cemed nake. Dibêjin agir dijminê cemed e. Vî odeyê de dijmin bi serî xwe leşe. Ji wî leş xilasbûn, azadî diêne ji wan re. Der û doran re zehmetî û bêaramî diêne. Leş qirin dike, lê tu kes hawara wan nayê û naên jî. Tarîya şevêde hawarkirina li der û doran; li bajarê kapitalizmê de qirînekî bêhevîye. Jiyana vî bajarî ku emperyalizm xemilandîye, kuştinekî bi veşartî dike para pênaberan û bindestan.
Em hemû jî dizanîn mirovên bindest û mihacir bêçarene. Serdestî di hêdî hêdî wan dike nav çar dîwaran de. Pêşî pereyên wan distêne, duv re keys li wan dike û desthilatdar; daxwazên xwe di wan dide qebûl kirin.
“Hêrsa xwe di nav zingezinga diranên xwe de helandibûn û ji bêçaretîyê her tişt qebûl kiribûn.” *
Ode sar bû û zivistan herdem li ba wan bû. Pêşî agir berdan hin rojnamayên berê, pêta agir li wan xweş dihat. Wan rojname bixwandivan, tê temenê wan dirêj bûban. Lê belê rojname şewitandin û emrê wan kurt bû. Pêta êgir hêdî hêdî li ber vemirî ve diçû. Gava agir bibihre; hêvî jî li ba wan tê bibihre. Lewma yek ji wan civanan kurtikê xwe diavêje di nav agirê bêxêr de û pêta êgir li çar dîwaran belav be. “Bi dengê pencerê re, çend cîran ji xewê rabûbûn û digotin qey ba û bagerê xaniyek daye ber xwe û biriye…Ji bilî du sê çavên dudil, kesî li vê odeyê nedinêrî” * Tu caran nanêrin jî û ew tê dûkela tarîde bifetisin.
Hemû çirokên di pirtûka ‘Mirin’ de bi mirin dawî dibe. Çîroka ‘Mirin’ de kesek li ser ranzeyê diratbe û piştî vekirina şanzdeh derîyan derdikeve ji derve. Peşî şaş dibe û duv re diçe sukê. ‘Li rastê sê hevalên xwe yên kevin’ * tê. Ji wan re digot: “Li qusurê nanêrin, eceleya min heye, divê ez bigihêjim derekê…!” * Derek; goristan e. Zilam, li goristanê rastî lehengên ku yên çirokên dîn de hatîn kuştin yan ji mirîne tê.
Di pirtûka ‘Mirin’ de navê çîrokên dîn ev in: Resim, Cendek, Hesp, Bîr, Berf, Berjîn û Guhar.
Nivîskar:
Tahir Taninha
Kulûba Xwendinê Ya Diyarbekir
(Navenda Hunerê Ya Diyarbekir)
Jêgirtin:* Mirin
Navdanka Pirtûkê:
Evdile Koçer
Weşanxaneya Aram, 2006, Rûpel 79.
www.İnsanokur.org
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder